اینکوترمز در اصل قوانین و مقررات بین‌المللی هستند که برای تجارت جهانی تدوین شده‌اند. طبق هر ترم، فروشنده و خریدار وظایفی بر عهده دارند و نقطه دقیق انتقال ریسک از فروشنده به خریدار نیز مشخص می‌شود. از جمله ترم‌های مهمی که تنها برای حمل دریایی کاربرد دارد، ترم CFR است. در این ترم، وظایف فروشنده، نقطه انتقال ریسک و تخصیص هزینه‌ها به‌خوبی مشخص شده است. با توجه به اینکه قاعده CFR کاربرد زیادی در واردات و صادرات ایران دارد، در این مقاله از بلاگ «تاو» به تعریف این ترم پرداخته و از وظایف خریدار و فروشنده خواهیم گفت.
ترم CFR چیست؟
ترم CFR مخفف اصطلاح Cost and Freight به معنی «هزینه و کرایه» است و به ترم C&F یا CNF نیز شناخته می‌شود. در این ترم، کالاها روی وسیله حمل قرار می‌گیرند و به خریدار تحویل داده می‌شوند. قاعده CFR برای حمل با کشتی تجاری و کالاهایی که به‌صورت کانتینری و فله حمل می‌شوند مناسب خواهد بود.
روش حمل‌ونقل
ترم CFR تنها برای حمل دریایی و آب‌راه‌های داخلی کاربرد دارد.
بنادر تحویل و مقصد
در قاعده CFR دو بندر اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند:
- بندر تحویل: بندری است که کالاها روی کشتی به متصدی حمل یا خریدار تحویل داده می‌شود.
- بندر مقصد: بندری است که به‌عنوان مقصد نهایی خریدار در قرارداد فروش روی آن توافق شده است.
تعیین بندر تحویل اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چون از زمان تحویل کالاها در این بندر به متصدی حمل یا خریدار، ریسک آسیب به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد. از طرفی، در بسیاری از موارد، خریدار باید مطمئن شود که کرایه حملی که در فاکتور فروش محاسبه شده عددی منطقی است. بنابراین، لازم است بندر حمل یا بندر تحویل در قرارداد فروش مشخص شود.
علاوه‌براین، فروشنده و خریدار باید نقطه مقصد در بندر تخلیه را نیز دقیقاً مشخص کنند؛ چون هزینه‌ها تا قبل از نقطه مقصد در بندر تخلیه بر عهده فروشنده خواهد بود. این موضوع برای تخصیص هزینه‌های فروشنده و خریدار اهمیت دارد.
هزینه‌های تخلیه
هزینه تخلیه در کل با خریدار است، مگر اینکه در قرارداد قید شود.
وظایف خریدار و فروشنده در CFR
در ترم CFR، هرکدام از طرفین معامله وظایفی بر عهده دارند و با تعیین نقطه دقیق مکانی تحویل، ریسک از فروشنده به خریدار منتقل شده و از آن نقطه به بعد، هزینه‌های کالا با خریدار خواهد بود.
وظایف فروشنده در ترم CFR
وظایف فروشنده در ترم CFR به شرح زیر است.
وظایف عمومی
- فروشنده باید مطابق با قرارداد فروش و فاکتور فروش برای تهیه و آماده‌سازی کالاها اقدام کند.
- فروشنده باید مدارک و مستندات لازم برای حمل و ترخیص کالاها را به‌صورت کاغذی یا الکترونیکی آماده کرده و در اختیار خریدار قرار دهد.
تحویل دادن کالاها
- فروشنده باید کالاها را روی عرشه کشتی به خریدار تحویل دهد.
- فروشنده باید کالاها را در تاریخ یا بازه زمانی تعیین‌شده در نقطه مکانی دقیق به متصدی حمل یا خریدار تحویل دهد.
- اگر تاریخ یا بازه زمانی مشخصی برای تحویل کالاها مشخص نشده باشد، فروشنده باید مطابق با شرایط رایج بندر تحویل، برای تحویل کالاها اقدام کند.
انتقال ریسک از فروشنده به خریدار
تا قبل از زمان تحویل کالاها به متصدی حمل یا خریدار در بندر تحویل، فروشنده مسئول آسیب‌های وارده به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها خواهد بود. مگر اینکه آسیب به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها به دلیل عدم تعهد خریدار به وظایف و مسئولیت‌های خود باشد.
حمل‌ونقل کالاها
- فروشنده باید قرارداد حمل از نقطه دقیق مکانی تحویل تا محل دقیق مقصد را که در قرارداد فروش آمده است، منعقد کند.
- فروشنده باید هزینه قرارداد حمل از محل تحویل تا مقصد را بپردازد.
- فروشنده باید الزامات ایمنی مربوط به حمل‌ونقل کالاها تا مقصد را رعایت کند.
بیمه باربری
- فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال خریدار برای عقد قرارداد بیمه باربری و پرداخت هزینه‌های آن ندارد.
- اگر خریدار درخواست کند، فروشنده باید اطلاعات لازم درباره ریسک حمل کالاها و هزینه‌های مربوط به بیمه را در اختیار خریدار قرار دهد.
سند حمل و تحویل کالاها
- فروشنده باید برای عقد قرارداد حمل کالاها از نقطه تحویل تا نقطه مقصد اقدام کند.
- فروشنده باید هزینه عقد قرارداد حمل کالاها را بپردازد.
- سند حمل ارائه‌شده توسط فروشنده باید کالای مورد قرارداد را پوشش دهد.
- سند حمل باید به‌گونه‌ای تهیه شود که خریدار بتواند مالکیت کالاها را در مقصد اثبات کند.
- سند حمل باید به‌گونه‌ای تهیه شود که خریدار براساس آن بتواند بین مسیر حمل برای فروش کالاها به خریدار دیگری اقدام کند.
- فروشنده باید کلیه نسخه‌های اصلی سند حمل را در اختیار خریدار قرار دهد.
تشریفات گمرکی صادرات و واردات
- فروشنده باید تشریفات گمرکی صادرات کالاها از مبدأ یا کشوری که کالاها از آن ارسال می‌شود، انجام دهد.
- فروشنده باید هزینه‌های تشریفات گمرکی مانند عوارض، بازرسی و مالیات را بپردازد.
بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری
- فروشنده باید برای تحویل کالاها به خریدار هزینه بازرسی کالاها شامل بررسی کیفیت، توزین و شمارش را بپردازد.
- فروشنده باید با هزینه خود برای بسته‌بندی کالاها مطابق با قرارداد فروش و روش حمل اقدام کند، مگر در مواردی که در تجارت جهانی حمل کالا به بسته‌بندی نیازی نداشته باشد.
- فروشنده باید برای برچسب‌گذاری و شماره‌گذاری کالاهای بسته‌بندی‌شده اقدام کند.
- در مواردی که خریدار درخواست نوع خاصی از برچسب‌گذاری و شماره‌گذاری را داشته باشد، فروشنده باید مطابق با آن عمل کند.
تخصیص هزینه‌ها
- تمامی هزینه‌های مربوط به کالاها تا قبل از تحویل آن به خریدار یا متصدی حمل بر عهده فروشنده است.
- فروشنده باید هزینه کرایه حمل و سایر هزینه‌های مربوط به حمل کالاها شامل بارگیری روی کشتی و هزینه ایمنی حمل را بپردازد.
- اگر در قرارداد حمل، تخلیه بر عهده فروشنده باشد، فروشنده باید هزینه تخلیه کالاها در مقصد را بپردازد.
- براساس قرارداد حمل، هزینه‌های ترانزیت کالاها بر عهده فروشنده است.
- تمامی هزینه‌های تهیه اسناد رایج برای اثبات تحویل کالاها به متصدی حمل یا خریدار بر عهده فروشنده است.
- هزینه‌های تشریفات گمرکی صادرات از مبدأ شامل عوارض گمرکی، مالیات و بازرسی کالاها بر عهده فروشنده است.
- اگر خریدار در جریان کمک به فروشنده برای تهیه مدارک و اطلاعات هزینه‌ای پرداخت کرده باشد، فروشنده باید با خریدار تسویه کند.
اعلام‌ها
- فروشنده باید اعلامیه‌های لازم برای تحویل کالا را برای خریدار ارسال کنند.
- فروشنده باید هر اعلامیه‌ای را که خریدار برای دریافت کالاها به آن نیاز دارد ارائه کند.
وظایف خریدار در ترم CFR
وظایف خریدار در ترم CFR به شرح زیر است.
وظایف عمومی
- خریدار باید هزینه کالاها را مطابق با قرارداد فروش و فاکتور فروش پرداخت کند.
- خریدار باید کلیه اسناد و مدارکی را که فروشنده به‌صورت کاغذی و الکترونیکی آماده کرده است، بپذیرد.
تحویل‌گرفتن کالاها
خریدار باید کالاها را در تاریخ یا بازه زمانی و نقطه مکانی دقیق تحویل، از فروشنده دریافت کند.
انتقال ریسک از فروشنده به خریدار
- از زمان تحویل کالاها، خریدار مسئول تمامی ریسک آسیب به کالاها و ازبین‌رفتن آن‌ها خواهد بود.
- اگر خریدار اعلامیه‌های لازم مبنی بر تعیین تاریخ یا بازه زمانی و نقطه مکانی دقیق تحویل کالاها را برای فروشنده ارسال نکند، خریدار مسئول ریسک آسیب به کالاها و ازبین‌رفتن آن‌ها خواهد بود.
- اگر خریدار در تاریخ یا بازه زمانی مشخص‌شده برای دریافت کالاها اقدام نکند، مسئول آسیب به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها خواهد بود.
حمل‌ونقل
خریدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال فروشنده برای عقد قرارداد حمل و پرداخت هزینه‌های آن ندارد.
بیمه باربری
خریدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال فروشنده برای عقد قرارداد بیمه باربری ندارد.
سند حمل و تحویل
خریدار باید سند حمل و تحویل تهیه‌شده توسط فروشنده را بپذیرد.
تشریفات گمرکی صادرات و واردات
- اگر فروشنده درخواست کند، خریدار باید با ریسک و هزینه فروشنده در تهیه اطلاعات و مدارک و اسناد صادرات کمک کند.
- تشریفات گمرکی واردات کالاها در مقصد و انجام امور گمرکی در گمرک‌های بین مسیر بر عهده خریدار است.
بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری
خریدار مسئولیتی در قبال فروشنده برای بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری آن‌ها ندارد.
تخصیص هزینه‌ها
- تمامی هزینه‌های کالاها از زمان دریافت آن در بندر تحویل بر عهده خریدار است.
- اگر فروشنده در جریان همکاری با خریدار برای تهیه اطلاعات و اسناد هزینه‌ای پرداخت کرده باشد، خریدار باید با فروشنده تسویه کند.
- تمامی هزینه‌های ترانزیت کالا بر عهده خریدار است، مگر اینکه براساس قرارداد حمل، پرداخت این هزینه‌ها بر عهده فروشنده باشد.
- هزینه تخلیه کالاها از کشتی در بندر مقصد بر عهده خریدار است، مگر اینکه براساس قرارداد حمل، فروشنده باید این هزینه‌ها را پرداخت کند.
- تمامی هزینه‌های تشریفات گمرکی در گمرک‌های بین مسیر و گمرک مقصد شامل عوارض و مالیات و سایر هزینه‌های گمرکی بر عهده خریدار است.
- اگر به دلیل عدم ارسال بموقع اعلامیه‌ها از سوی خریدار، فروشنده هزینه‌ای متحمل شده باشد، خریدار باید با فروشنده تسویه کند.
اعلام‌ها
خریدار باید اعلامیه‌های زیر را برای فروشنده ارسال کند:
- اعلامیه تعیین نقطه مکانی دقیق تحویل کالاها؛
- اعلامیه تعیین تاریخ یا بازه زمانی تحویل کالاها.
ترم CFR در تجارت جهانی
ترم CFR فقط برای حمل دریایی بار کاربرد دارد. در این ترم، دو بندر باید در قرارداد فروش مشخص شوند که شامل بندر تحویل و بندر مقصد هستند. تعیین این بنادر از آنجا اهمیت پیدا می‌کند که بندر تحویل نقطه مکانی دقیق انتقال ریسک از فروشنده به خریدار بوده و بندر مقصد نقطه مکانی دقیقی است که باید قرارداد حمل تا آنجا تنظیم شود. این ترم کاربرد زیادی در تجارت جهانی داشته و تنها برای حمل بار فله و حمل بارهای کانتینری استفاده می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان از آن برای حمل تکی یا بسته‌ای استفاده کرد.
