برای حملونقل بین‌المللی و تجارت با کشورهای دیگر باید قوانین حمل را مطابق استانداردها رعایت کنید. ترم‌ها قوانین حمل را مشخص کرده و در هرکدام از آن‌ها وظایفی برای خریدار و فروشنده تعیین شده است. ترم CPT یکی از قاعده‌های پُرکاربرد است که برای هر روش حملی قابل استفاده است و در آن، از زمان تحویل کالا به خریدار در نقطه دقیق مکانی، ریسک آسیب به کالاها و ازبین‌رفتن آن‌ها از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد. با توجه به کاربرد این قاعده در تمامی روش‌های حمل، در این مقاله از بلاگ «تاو» ترم CPT را معرفی کرده و از وظایف خریدار و فروشنده خواهیم گفت.
ترم CPT چیست؟
ترم CPT مخفف اصطلاح Carriage Paid To به‌مفهوم «پرداخت هزینه حملونقل تا مقصد توسط فروشنده» است. این قاعده در انواع روش‌های حملونقل کاربرد دارد و در آن فروشنده مسئول پرداخت هزینه حمل کالاها تا مقصد مشخص‌شده است.
روش حملونقل
از ترم CPT می‌توان برای انواع روش‌های حملونقل هوایی، دریایی، جاده‌ای، ریلی و ترکیبی استفاده کرد.
محل دقیق تحویل
در قاعده CPT دو موقعیت مکانی زیر اهمیت ویژه دارد:
- محل تحویل یا نقطه دقیق مکانی که کالاها در آن به خریدار تحویل داده می‌شود.
- نقطه مکانی مقصد کالا که در آن کالاها به کشور خریدار می‌رسد.
طرفین معامله باید نقطه دقیق مکانی تحویل کالاها را در قرارداد فروش تعیین کنند. تعیین محل تحویل، درواقع نشان‌دهنده نقطه‌ای است که ریسک آسیب‌دیدن یا ازبین‌رفتن کالاها از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد. از طرفی، این نقطه تعیین‌کننده مکان شروع تخصیص هزینه‌ها به خریدار و فروشنده است. بنابراین توصیه می‌شود محل یا نقطه دقیق مکانی تحویل به‌دقت در قرارداد فروش تعیین شود.
علاوه‌بر محل تحویل، فروشنده و خریدار باید محل مقصد را نیز تعیین کنند. مقصد درواقع جایی است که فروشنده باید قرارداد حملونقل کالاها را تا آنجا تنظیم کند. بنابراین، مشخص‌کردن نقطه مقصد اهمیت ویژ‌ه‌ای برای خریدار خواهد داشت.
تخلیه کالاها
فروشنده باید قرارداد حملونقل را منعقد کند؛ در این قرارداد هزینه حمل با فروشنده و هزینه تخلیه کالاها در مقصد با خریدار است.
وظایف فروشنده و خریدار در ترم CPT
فروشنده و خریدار در حملونقل در قانون CPT وظایف مشخصی بر عهده دارند. همان‌طور که اشاره شد، وظایف هریک از طرفین معامله در این ترم با تعیین مکان دقیق تحویل مشخص خواهد شد. بنابراین، خریدار و فروشنده می‌دانند از چه زمانی باید به وظایف خود عمل کنند و چه مسئولیت‌هایی خواهند داشت.
وظایف فروشنده در ترم CPT
فروشنده در ترم CPT وظایف زیر را بر عهده دارد.
وظایف عمومی
- فروشنده باید مطابق با قرارداد و فاکتور فروش برای آماده‌سازی کالاها اقدام کند.
- فروشنده باید کلیه اطلاعات، اسناد و مدارک لازم برای حمل و ترخیص کالاها را به‌صورت کاغذی یا الکترونیکی آماده کند و در اختیار خریدار قرار دهد.
تحویل‌دادن کالاها
- فروشنده باید براساس قرارداد فروش، کالاها را در نقطه دقیق مکانی مشخص‌شده به متصدی حمل تحویل دهد.
- فروشنده باید در تاریخ یا بازه زمانی تعیین‌شده برای تحویل کالاها، محموله را به متصدی حمل تحویل دهد.
انتقال ریسک از فروشنده به خریدار
- فروشنده تا قبل از تحویل کالاها به متصدی حمل، مسئول ریسک آسیب‌های وارده به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها خواهد بود.
- اگر به دلیل کوتاهی خریدار در دریافت کالاها، خسارتی وارد شود، ریسک آن بر عهده فروشنده نخواهد بود.
حمل و نقل کالاها
- فروشنده باید برای عقد قرارداد حملونقل کالاها تا مقصد مشخص‌شده در قرارداد فروش اقدام کند و کلیه هزینه‌های حمل را بپردازد.
- اگر نقطه مکانی دقیقی برای تحویل کالاها در قرارداد فروش تعیین نشده باشد، فروشنده باید مطابق با نیازهای محموله، بهترین نقطه مکانی را برای تحویل کالاها به خریدار انتخاب کند.
- فروشنده موظف است کلیه الزامات ایمنی حملونقل کالاها تا مقصد نهایی را رعایت کند.
بیمه باربری
- فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال خریدار برای عقد قرارداد بیمه باربری و پرداخت هزینه‌های آن ندارد.
- در صورت درخواست خریدار، فروشنده باید کلیه اطلاعات لازم درباره ریسک و هزینه‌های بیمه‌ای کالاها را در اختیار فروشنده قرار دهد تا ترتیبات عقد قرارداد بیمه فراهم شود.
سند حمل و تحویل کالاها
- اگر خریدار درخواست کند، فروشنده باید با هزینه خود سند حملونقل مربوط به قرارداد حملونقل را تهیه کند.
- سند حمل باید حملونقل کالای تحت قرارداد فروش را پوشش دهد.
- تاریخ سند حمل باید در بازه زمانی توافق‌شده با خریدار باشد.
- سند حمل باید به‌گونه‌ای صادر شود که خریدار با ارائه آن، مالکیت کالاها را به اثبات برساند.
- سند حمل باید به‌گونه‌ای صادر شود که خریدار بتواند در طول مسیر حمل، کالاها را به نام خریدار دیگری بفروشد.
- تمامی نسخه‌های اصلی سند حمل باید در اختیار خریدار قرار گیرد.
تشریفات گمرکی صادرات و واردات
- فروشنده باید تشریفات گمرکی صادرات کالا در کشور مبدأ یا کشوری که کالاها از آن ارسال می‌شود انجام دهد.
- در صورت درخواست خریدار، فروشنده باید با ریسک و هزینه خریدار برای تهیه اسناد یا اطلاعات مربوط به واردات کالا در کشور مقصد یا گمرک‌های بین مسیر به خریدار کمک کند.
بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری
- فروشنده باید با هزینه خود برای بازرسی کالاها شامل بررسی کیفیت، توزین و شمارش کالاها براساس شرایط مندرج در قرارداد فروش اقدام کند.
- فروشنده باید با هزینه خود برای بسته‌بندی کالاها اقدم کند. بسته‌بندی محموله باید مطابق با روش حمل باشد، مگر در مواردی که در تجارت جهانی، حمل آن کالا به بسته‌بندی نیازی نداشته باشد.
- فروشنده باید برای برچسب‌گذاری و شماره‌گذاری کالاها مطابق با استانداردها و قوانین گمرک مبدأ و مقصد اقدام کند، مگر اینکه طرفین در قرارداد فروش روی نوع خاصی از برچسب‌گذاری یا شماره‌گذاری توافق کرده باشند.
تخصیص هزینه‌ها
- تمامی هزینه‌های مربوط به کالا تا قبل از زمان تحویل بر عهده فروشنده است.
- کلیه هزینه‌های حملونقل کالاها شامل بارگیری، حمل و هزینه‌های مربوط به ایمنی حمل کالاها بر عهده فروشنده است.
- اگر طبق قرارداد حمل، هزینه تخلیه کالاها بر عهده فروشنده باشد، فروشنده نمی‌تواند این مبلغ را از خریدار دریافت کند.
- هزینه ترانزیت کالا از کشورهای بین مسیر طبق شرایط قرارداد حمل کالاها بر عهده فروشنده است.
- تمامی هزینه‌های تهیه مدارک حمل و سند تحویل کالاها بر عهده فروشنده است.
- تمامی هزینه‌های مربوط به تشریفات گمرکی صادرات کالا از کشور مبدأ شامل عوارض گمرکی و مالیات بر عهده فروشنده است.
- اگر خریدار برای کمک به فروشنده در تهیه اطلاعات و مدارک هزینه‌ای پرداخت کرده باشد، فروشنده باید با خریدار تسویه کند.
اعلام‌ها
فروشنده باید اعلامیه‌های لازم برای تحویل‌شدن کالاها براساس قرارداد فروش را برای خریدار ارسال کند.
وظایف خریدار در ترم CPT
خریدار در ترم CPT وظایف زیر را بر عهده دارد.
وظایف عمومی
- خریدار باید هزینه کالاها را مطابق با قرارداد و فاکتور فروش پرداخت کند.
- خریدار باید اسناد و مدارکی را که فروشنده به‌صورت کاغذی و الکترونیکی آماده کرده است، بپذیرد.
تحویل‌گرفتن کالاها
خریدار باید در تاریخ یا بازه زمانی و نقطه مکانی مشخص‌شده تحویل کالاها، برای دریافت آن‌ها اقدام کند.
انتقال ریسک از فروشنده به خریدار
- از زمان دریافت کالاها از فروشنده در تاریخ یا بازه زمانی مشخص‌شده و در نقطه تحویل، ریسک آسیب به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.
- اگر خریدار اعلامیه‌های لازم برای تعیین تاریخ، بازه زمانی و نقطه مکانی دقیق تحویل کالاها را برای فروشنده ارسال نکرده باشد، ریسک آسیب به کالاها و ازبین‌رفتن آن‌ها با خریدار است.
حملونقل کالاها
خریدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال فروشنده برای عقد قرارداد حمل و پرداخت هزینه‌های آن ندارد.
بیمه باربری
خریدار باید برای انتخاب پوشش‌های بیمه‌ای و سقف تعهدات بیمه باربری و درنهایت خرید بیمه اقدام کند.
سند حمل و تحویل کالاها
خریدار باید سند حمل و تحویل تهیه‌شده توسط فروشنده را که مطابق با شرایط قرارداد است، بپذیرد.
تشریفات گمرکی صادرات و واردات
- در صورت درخواست فروشنده، خریدار باید با ریسک و هزینه فروشنده، برای تهیه اطلاعات و اسناد مربوط به صادرات کالاها شامل الزامات ایمنی و بازرسی قبل از حمل کمک کند.
- تمامی تشریفات گمرکی مقصد و کشورهایی که کالا از آن عبور می‌کند، بر عهده خریدار است.
بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری
خریدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال فروشنده برای بازرسی کالاها، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری آن‌ها و پرداخت هزینه‌های آن ندارد.
تخصیص هزینه‌ها
- تمامی هزینه‌های مربوط به کالا از لحظه دریافت آن در نقطه مکانی تحویل بر عهده خریدار خواهد بود.
- هزینه و عوارض گمرکی و مالیات گمرک‌های کشورهای بین مسیر و گمرک مقصد بر عهده خریدار است.
- هزینه تخلیه کالاها در مقصد بر عهده خریدار است، مگر اینکه براساس قرارداد حمل، فروشنده باید این هزینه را پرداخت کند.
- اگر فروشنده در همکاری با خریدار برای تهیه اطلاعات و مدارک و اسناد، هزینه‌ای پرداخت کرده باشد، خریدار باید با فروشنده تسویه کند.
- اگر به دلیل عدم ارسال اعلامیه‌های لازم یا عدم دریافت کالا در تاریخ و مکان مشخص‌شده، فروشنده هزینه‌ای متحمل شده باشد، خریدار باید با فروشنده تسویه کند.
اعلام‌ها
اگر در قرارداد فروش، فروشنده و خریدار روی این موضوع توافق کرده باشند که تعیین تاریخ یا بازه زمانی تحویل و نقطه مکانی دقیق تحویل بر عهده خریدار است، خریدار باید اعلامیه‌های لازم را برای فروشنده ارسال کند.
ترم CPT و تجارت جهانی
ترم CPT برای تمامی روش‌های حمل شامل هوایی، دریایی، جاده‌ای و ریلی کاربرد دارد. در این روش، فروشنده مسئول عقد قرارداد حمل تا مقصد است و باید هزینه‌های آن را نیز پرداخت کند. نکته مهم اینکه فروشنده و خریدار باید در قرارداد فروش روی تاریخ یا بازه زمانی تحویل و نقطه مکانی دقیق تحویل به توافق برسند. چون از زمان تحویل محموله در این نقطه، ریسک آسیب‌های وارده به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها از فروشنده به خریدار منتقل شده و هزینه‌های کالا نیز بر عهده خریدار خواهد بود.
